De deelnemers vlogen vanuit Amsterdam naar Tel Aviv. Zelf vlogen mijn vrouw Ira en ik vanuit Kishenov, de hoofdstad van Moldavië, naar Israël. We reisden mee met een groep jongeren die deel uitmaken van de programma’s Sela en Na’aleh. Deze programma’s van het Joods Agentschap bieden jongeren uit Oekraïne de mogelijkheid vier jaar in Israël te studeren. Vaak blijven deze jongeren dan permanent in Israël en maken ook hun families later alija

Lees hier meer over het werk van Koen in Oekraïne.

Veelbelovend

De eerste kennismaking met onze ‘Handen-uit-de-mouwengroep’ zag er veelbelovend uit. Een fijne groep! Onze Nederlandstalige gids Ariane gaf ons talrijke tips in verband met de veiligheid en vertelde wat we die week zoal zouden gaan doen. De meesten van ons eten graag olijven en granaatappels, en bakken in olijfolie (wat heel gezond is), maar olijven plukken op het veld hadden de meesten nog nooit gedaan. Benieuwd dus hoe dit zou gaan.

Olijven

We werden verwelkomd bij boer Tomer op zijn land in Karmei Yosef. Samen met zijn trouwe bedoeïenenhelper Arnoir toonde hij ons met veel geduld hoe we te werk moesten gaan: We moeten de olijven met lange stokken uit de bomen slaan, dan sorteren op de netten die op de grond lagen, takjes en grote bladeren eruit halen en de olijven vervolgens in een grote bak doen. Een aantal deelnemers hield zich bezig met het plukken van granaatappels, en wat waren er grote bij! De granaatappels werden direct in dozen gedaan, klaar voor de verkoop! Ondertussen gilde, riep en schreeuwde onze gids regelmatig dat we water moesten drinken. Het was rond de 25 graden en we werkten in de volle zon.

Tranen

Plotseling strompelde de 88-jaar oude vader van Tomer, Amiram, met hulp van een wandelstok naar ons toe. Hij glimlachte en bedankte ons. Hij vertelde ook hoe hij het bedrijf als jonge boer destijds stap voor stap heeft opgebouwd. Zijn ouders vluchtten in de jaren 1930 uit Polen naar Israël. De hele familie die was achtergebleven werd in de gaskamers vermoord. We zongen met elkaar het lied ‘Am Israel Chai’ en bij Amiram rolden de tranen over zijn wangen.

Zeven kilo olijven

Bij olijfboer Chaim in Kfar Bilou een soortgelijk verhaal. Ook hij vluchtte (als klein kind) uit Polen en na weken op een boot kwam hij in Israël aan. Wat hij toen nog niet wist, was dat zijn toekomstige vrouw als klein meisje op diezelfde boot zat. In zijn grote olijfgaard hebben we honderden kilo's olijven geplukt. Voor één liter olijfolie zijn zeven kilo olijven nodig!

Tekst gaat verder onder de foto's. Swipe voor meer foto’s. Klik om te vergroten.

Emotionele dag

In het zuiden van Israël bezochten we plaatsen die op 7 oktober 2023 zwaar getroffen werden, zoals Sderot, met onder andere de plek waar tot die fatale datum het politiebureau stond (waar terroristen zich in verscholen hadden). Het gebouw met de grond gelijkgemaakt, en het terrein is nu een herinneringsplek geworden. In de buurt van Netivot zagen we het autokerkhof met bijna 1600 vernielde en uitgebrande auto’s. Velen werden in koelen bloede in hun auto vermoord. Vol ongeloof liepen we rond op het terrein waar het Nova Festival gehouden werd. Een emotionele dag. De gruwelijke verhalen die je overal kan lezen, lijken zo uit een horrorfilm te komen!

Tekst gaat verder onder de foto's. Swipe voor meer foto’s. Klik om te vergroten.

First Home in the Homeland

Ons bezoek aan kibboets Or HaNer, in de buurt van Sderot, was dan weer heel bijzonder en leerrijk. We werden er verwelkomd door Valeria, die een paar jaar geleden vanuit Rusland alija gemaakt heeft, en Slava. Hij komt oorspronkelijk uit Oekraïne, maakte alija en is nu werkzaam bij het integratieprogramma First Home in de Homeland. Nieuwkomers uit de hele wereld kunnen ervoor kiezen het eerste half jaar of jaar deel te nemen aan dit programma. Je woont dan in een van de vijftig deelnemende kibboetsen, leert zo op een laagdrempelige manier het leven in Israël kennen en krijgt de eerste vijf maanden vijf dagen per week en vijf uur per dag Hebreeuwse les. Het programma First Home in the Homeland wordt al sinds 2013 door Christenen voor Israël ondersteund. Het is belangrijk om Joodse families op een praktische manier te helpen bij hun vertrek naar Israël, maar misschien nog wel belangrijker is een goede integratie in Israël zelf via verschillende programma’s.

De olim (immigranten) vonden het spannend, maar ook heel leuk om met ons te praten. Aan het einde van onze ontmoeting vroeg ik alle immigranten die erbij waren ons in het Hebreeuws toe te spreken terwijl onze gids Ariane vertaalde.

Kibboets Nahal Oz

We gingen ook een dag aan de slag in kibboets Nahal Oz, op slechts 700 meter van de Gazastrook. De Nederlandse Mirjam vertelde hoe zij en haar gezin 7 oktober hebben beleefd. Je las de angst en het ongeloof dat dit heeft kunnen gebeuren nog op haar gezicht. We hebben er diverse klussen gedaan. We hoorden in de verte wel voortdurend ontploffingen, waarbij gevonden raketten door het Israëlische leger onschadelijk werden gemaakt.

Tijdens een van de vrije avonden zijn we op bezoek geweest bij Hineni, waar Benjamin Philip ons een Bijbelse kijk gaf op de situatie in Israël. We hadden ook vijf Holocaustoverlevenden uit Oekraïne en Rusland te gast. Zij wonen al langere tijd in Israël en vertelden ons hun verhaal. Daarnaast heb ik het een en ander verteld over ons werk in Oekraïne. Op zaterdag, Sjabbat, bezochten we ’s morgens vroeg de Graftuin. We lazen er Matteüs 28. ’s Middags bezochten we de Oude Stad, waar maar een handjevol toeristen was. We hoorden de verhalen over Sir Moses Montefiore (1784-1885), een Britse bankier en filantroop die veel voor de Joden in Israël heeft gedaan. We namen ook een kijkje bij de molen van Montefiore, die in 2012 door Christenen voor Israël werd gerestaureerd. Wat is het ontzettend mooi geworden, en de locatie is top. Ruim honderd jaar geleden was de situatie wel anders, uit armoede werd er buiten de stadsmuren gebouwd omdat de oude stad overbevolkt was.

Tekst gaat verder onder de foto's. Swipe voor meer foto’s. Klik om te vergroten.

Familie

De tijd tijdens deze reis vloog voorbij en we zijn als groep bijna familie van elkaar geworden. Op de laatste avond hebben we met elkaar en de gids de reis geëvalueerd. Daarna hebben we met elkaar op een terrasje nog iets gedronken. De baas van het café vond het vreemd ons te zien, mensen uit Nederland en België die naar Israël gekomen waren tijdens oorlogstijd. In zijn cafeetje draaide hij Hebreeuwse muziek uit de jaren 1970.

Op de dag van vertrek bezochten we ’s morgens eerst nog het ‘Plein van de Gegijzelden’ in Tel Aviv. We werden er rondgeleid door een 70-jaar oude man, die lang geleden vanuit Argentinië alija had gemaakt. Daarna afscheid nemen op het vliegveld, dat is altijd minder leuk. De Nederlanders en Belgen vlogen naar Amsterdam, en Ira en ik terug naar het Noorderland: via Moldavië naar Oekraïne.

Een Handen-uit-de-mouwenreis is bijzonder, leerzaam, en een echte aanrader voor jong en oud, ook voor de Belgen! De eerste reizen van 2025 zijn al gepland. Kijk daarom snel op www.cvi.nl/reizen. Wees er snel bij, want vol = vol!