Het verlangen om naar het toenmalige Palestina te gaan en daar het land op te bouwen heeft hem de kracht gegeven om te strijden en vol te houden tijdens de opstand in het Getto van Warschau.

Getto Strijders Huis

Dit voorjaar waren we met ons gezin in Israël. Het is een voorrecht om met kinderen en kleinkinderen het land van de Bijbel te bezoeken. De Bijbel komt tot leven en je geloof wordt versterkt. Deze keer wilden we ook wat van de recente geschiedenis van Israël bekijken. Daarom bezoeken we Lohamei HaGettaot, ‘Het Getto Strijders Huis’, in het noordwesten van Galilea. Vrij onbekend, maar prachtig opgezet en zeer educatief.

In de weken voordat op reis zouden gaan, las ik het boek Mila 18 van Leon Uris nog eens. Hierin beschrijft Uris de strijd op leven en dood in het Getto van Warschau in 1943. Dit jaar is dat 80 jaar geleden.

In november 1940 hebben de Duitsers het grootste getto van Europa in Warschau opgezet. Ongeveer 450.000 Joden uit Warschau en omgeving werden opgepakt en opgeborgen in de oude Joodse wijk. Twee jaar later was 75 procent overleden. De meesten werden gedeporteerd naar Treblinka en daar vergast, anderen werden in het getto doodgeschoten of stierven door ziekte of ondervoeding.

De grote opstand

Een aantal jonge mannen en vrouwen accepteert het niet langer dat hun broeders en zusters systematisch gedood worden. Ze bereiden zich voor om in opstand te komen tegen de Duitsers. Ze smokkelen wapens, maken molotovcocktails en een ondergronds netwerk van schuilplaatsen.

Op de vooravond van Pesach, 19 april 1943 begint de grote opstand. Ze houden stand tot 16 mei 1943. Dan verwoesten de Duitsers het complete getto. Duizenden Joodse strijders worden gedood. Slechts een handjevol weet deze hel te ontvluchten. Onder hen zijn twee jonge mensen: Yitzhak Zuckerman (Antek) en Zivia Lubetkin (Celina).

Antek en Celina ontmoeten elkaar bij de Zionistische jeugdbeweging. Ze zetten zich allebei actief in voor het opzetten van een ondergrondse jeugd organisatie en helpen jongeren, door een goede voorbereiding, om naar Palestina te gaan. Zo redden ze velen van vervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Naar Israël

Na de bevrijding trouwen Antek en Celina  en vertrekken naar het toenmalige Palestina, dat al spoedig Israël zag gaan heten. In het Noorden van het land stichten ze de Kibboets Lohamei Hagetaot, samen met andere voormalig gettostrijders. Op het terrein van de kibboets richten ze in 1949 een museum in ter nagedachtenis aan degenen die tegen de Nazi’s vochten.

Dit ‘Getto Strijders Huis’ is het eerste museum over de Holocaust. De oprichters wilden de wereld laten zien wat er is gebeurd met de Joden in de Tweede Wereldoorlog. Het gaat over hun moed en geestelijke overwinning op de Nazi’s. Ze droomden ervan om naar hun eigen land te gaan om daar te wonen en een bestaan op te bouwen. In de kibboets worden veel vruchten voor de bevolking verbouwd. In 1995 wordt daar ook een museum opgericht ter nagedachtenis aan de Joodse kinderen die zijn omgekomen tijdens de Holocaust.

Hun leven lang wonen Antek en Celina in de kibboets en krijgen daar twee kinderen, Shimon (1947) en Yael (1949). In 1961 getuigt Zuckerman tijdens het proces tegen Adolf Eichmann. Als je in het museum helemaal naar boven loopt, dan kan je daar op zolder nog de glazen cel zien, waarin Eichmann gevangen zat tijdens zijn proces.

Jarenlang zetten ze zich in voor de kibboets die ze zelf opgericht hebben. Zivia Lubetkin (Celina) overlijdt in 1978 en Ytzhak Zuckerman (Antek) in 1981.Het Zivia en Yitzak Zuckerman Studie Centrum in het Getto Strijders Huis is ter herinnering aan hen opgericht.

Kracht

Als we met ons gezin weer in de auto stappen om verder te reizen, zijn we allemaal onder de indruk van de moed en geestelijke kracht van die jonge mensen. Ze hebben verzet gepleegd tegen een overmachtige vijand en zijn tot het uiterste gegaan. Ze konden de strijd niet winnen en de meesten hebben hun verzet dan ook met de dood moeten bekopen.

Enkelen hebben het overleefd en zijn naar Israël gegaan om zich in te zetten voor de opbouw van hun geliefde land. De gedachte aan het land Israël heeft hen kracht gegeven om zich te verzetten tegen de vernietiging. Ze hebben hun droom waargemaakt en dit jaar werd gevierd dat Israël 75 bestaat. Mede dankzij de inzet, moed en doorzettingsvermogen van deze moedige jonge mensen.

Am Israël Chai! Het Joodse volk leeft!