En dan hebben we mensen het niet zo rooskleurig mee gaat: mensen van wie het soms lijkt dat ze voor het ongeluk zijn geboren. Mensen die simpelweg geen moment van rust of kalmte kunnen vinden. Elke keer dat ze een beslissing nemen, of iets doen, gaat er wel iets mis. Wat is het? Lopen ze misschien op de verkeerde weg?

Rabbijn Meir Shapiro (1887-1933) legt dit eeuwenoude vraagstuk uit met een gelijkenis: “Iemand die een lange reis maakt met een zak tarweschillen over zijn schouder zal over het algemeen een makkelijke en rustige reis hebben. Hij zal kunnen reizen waar hij maar wil, zo lang hij maar wil - en zonder bang te zijn - wetende dat niemand hem van zijn goederen zal beroven. Maar als iemand een grote zak met dure edelstenen bij zich heeft zal hij bij elke stap zweten, wetend dat hij een opgejaagd man is. Want elke overvaller op de weg zou zijn waardevolle goederen in de gaten houden.”

Vertrouwen in een oorlog

Op dit moment bevinden wij ons in de Joodse maand Elloel. Dit is de laatste maand van het Joodse jaar. Het gebruik is dat wij vanaf het begin van deze maand elke dag, na de ochtend- en middaggebeden, een extra Psalm zeggen. In deze Psalm zeggen wij “als er een oorlog tegen mij opstaat, vind ik hierin vertrouwen” (Psalm 27:3). Vertrouwen in het feit dat er een oorlog tegen mij opstaat? Dat klinkt niet logisch. Of misschien toch wel?

Het antwoord dat rabbijn Shapiro geeft als uitleg op zijn gelijkenis, is dat als mijn levenspad niets waard was - leeg en volkomen waardeloos - dan zou ik niet constant verzet tegenkomen van mijn ‘vijand’ die in oorlog tegen mij opstaat. Het feit dat er bij elke bocht een 'oorlog' - een obstakel - op mijn pad komt, is een teken dat mijn daden, mijn levensdoel en mijn ambities, zeer waardevol zijn. Zo waardevol dat er een totale oorlog tegen mij opstaat om mij te weerhouden mijn dromen te verwezenlijken.

Een ding dat zowel niet-Joden als Joden in gemeen hebben, is dat men aan het eind van een jaar terugkijkt op het afgelopen jaar. Over een paar weken is het Rosj Hasjana (18–20 September) het begin van het nieuwe Joodse jaar. Laten we daarom eventjes stil staan, terugkijken op dit jaar, en ons twee vragen stellen:

1. Was het een gemakkelijk jaar?

2. Hebben we iets bereikt dat de moeite waard was?

Welk jaareinde je houdt om over deze vragen na te denken maakt niet uit, maar onthoud dat het antwoord op de eerste vraag waarschijnlijk niet het antwoord op de tweede zal zijn!