Is er onderscheid tussen antisemitisme en antizionisme?
Door Rabbijn mr. drs. R. Evers -
13 februari 2025
Op 27 januari j.l. was het 80 jaar geleden, dat het concentratiekamp Auschwitz werd bevrijd. Hier werden 1,1 miljoen Joden op brute wijze vermoord. Mijn moeder ontsprong de dodendans. Plechtig veroordeelden alle regeringsleiders van de Europese Unie unaniem: "We veroordelen in de meest krachtige bewoordingen de alarmerende toename van gewelddadige antisemitische incidenten, de ontkenning en vertekening van de Holocaust, alsook samenzweringstheorieën en vooroordelen tegen Joden."
De ‘International Holocaust Remembrance Alliance’ heeft een definitie van antisemitisme opgesteld. Antisemitisme is veel meer dan alleen maar ‘Joden niet leuk vinden’. Kritiek op Israël is in principe geen antisemitisme. Antisemitisme gaat eigenlijk niet eens over Joden. Het gaat hierbij voornamelijk over antisemieten.
Waarom was het nodig antisemitisme te definiëren? Omdat het tegenwoordig vaak tot uiting komt onder de dekmantel van antizionisme. Sinds de oprichting van de Joodse staat vormt het antizionisme de ‘acceptabele uitlaatklep’ van het moderne antisemitisme. Zo wordt antisemitisme ongrijpbaar en verraderlijk verborgen.
We moeten dit ontmaskeren en bestrijden omdat de gevolgen ervan rampzalig zijn. Wij kunnen als een van de weinige volkeren hier op aarde keihard historisch aantonen hoe gevaarlijk het belasteren, zwartmaken, verguizen en schandaliseren van Joden kan zijn. Hitler begon zijn vernietiging van het Europese Jodendom met het demoniseren van Joden. De karikaturen van Julius Streicher spreken boekdelen.
Zondebok
Kort samengevat is antisemitisme ‘de Joden overal de schuld van geven’ via allerlei complottheorieën en vooral ‘een hogere lat aanleggen voor Joden dan voor de rest van de wereld’. Opvallend is hierbij, dat de meeste antisemieten zichzelf niet eens als antisemieten zien.
Als het beeld van de wereld niet aan de verwachtingen voldoet, zoekt men een zondebok: vroeger werden we als Joden gehaat om ons geloof, later werden we vermoord om ons ‘ras’ en nu worden we veroordeeld vanwege onze eigen staat - de enige Joodse staat tussen 153 christelijke staten en 56 islamitische staten.
Veel mensen ontkennen op de een of andere manier het bestaansrecht van de enige Joodse staat, zowel in praktijk of in principe. Sommige staten en organisaties verklaren openlijk Israël te willen vernietigen. Het aantal veroordelingen van Israël, de enige Joodse staat binnen de Verenigde Naties, is extreem hoog.
De IHRA-definitie van 'antisemitisme'
Deze luidt: “Antisemitisme is een bepaalde perceptie van Joden, die tot uitdrukking kan komen als haat tegen Joden. Retorische en fysieke uitingen van antisemitisme zijn gericht tegen Joodse of niet-Joodse personen en/of hun eigendommen, tegen instellingen van de Joodse gemeenschap en religieuze voorzieningen”.
Dit is een algemene beschrijving maar de definitie geeft ook voorbeelden van (verbaal) gedrag, dat antisemitisch is. Ik citeer Andy Vermaut, redacteur van indegazette.be:
- Het verspreiden van leugens of stereotypen over Joden, zoals mythes over een wereldwijde Joodse samenzwering.
- Het beschuldigen van Joden als collectief van verantwoordelijkheid voor reële of vermeende wandaden die door individuen worden gepleegd.
- Ontkenning of verdraaiing van de Holocaust.
- Het ontkennen van het recht van het Joodse volk op zelfbeschikking (bijvoorbeeld door te stellen dat het bestaan van de Staat Israël een racistisch project is).
- Het meten van Israël met andere standaarden dan die van andere landen.
Met name dit laatste is op dit moment aan de orde van de dag.
De profetie van bewaarheid
Mijn moeder, dr. B. Evers-Emden zaliger, vond het altijd bijzonder dat de oude profetie is uitgekomen: geen ander volk heeft zich blijvend in Israël gevestigd. Israël was altijd slechts een verwaarloosde provincie van een elders gevestigde staat. De Joden hebben de woestijn tot bloei gebracht, moerassen drooggelegd. Land werd ontgonnen.
Actueel zijn de verhalen over land stelen en oorlogsmisdaden; alles wat Israël doet wordt in hevige dimensies opgeblazen tot het grootste onrecht ter wereld terwijl soortgelijke acties in elk ander land worden doodgezwegen.
Omringd door dictaturen
Een voorbeeld van het demoniseren is wel Israël voor te stellen als een nazi-regime, notabene de enige democratische regio in dat werelddeel. De vergelijking met de omringende dictaturen en de verrijking van de elite ten koste van de burgerbevolking, blijft achterwege. Het Syrië van Assad kon decennialang ongestoord martelen en vermoorden.
De persvrijheid, waarvan misbruik gemaakt wordt door vele correspondenten die op zoek zijn naar ellende en die dit soms in scène zetten, is onbekend in de dictaturen met krachtige censuur, waardoor weinig of niets naar buiten komt van eventuele misstanden in die contreien.
Ondanks de IHRA-definitie blijft het ontmaskeren van het verhulde antisemitisme een uitputtende levenstaak, waarvoor ik mij gaarne inzet. Am Jisraeel chaj!