Hij schetste mij zijn toekomstvisie, ondanks zijn persoonlijke tragedie. Hij verloor zijn vrouw en twee dochters tijdens een vreselijke aanslag anderhalf jaar geleden.

Assimilatie en antisemitisme troef

Rabbijn Dee vertelde hoe de Joodse geschiedenis verlopen is sinds de Tweede Wereldoorlog: “Na de oorlog waren er nog maar twaalf miljoen Joden over. Twee miljoen vetrokken naar Israël en dat zijn er nu al ongeveer 7,5 miljoen. Tien miljoen Joden bleven achter in de diaspora. Daar zijn er nu nog maar 7,5 miljoen van over. De assimilatie en het antisemitisme eisen hun tol”.

Na de Tweede Wereldoorlog was de wereldbevolking ongeveer 2,3 miljard. Nu is het al meer dan 8 miljard. De Joodse bevolking buiten Israël is dramatisch geslonken terwijl de wereldbevolking zich bijna verviervoudigd heeft.

Vreselijke cijfers! Het voelde als een messteek in mijn Jiddische ziel. Ik heb 40 jaar als rabbijn in Nederland en Duitsland gewerkt. Het is dus vechten tegen de bierkaai. Alleen hier in Israël is er een echte Joodse toekomst, ondanks alle oorlog en dreiging.

Eenheid en legacy

Maar ook in Israël is niet alles koek en ei. We moeten er allereerst voor zorgen dat het Joodse volk weer als een eenheid gaat voelen met een gezamenlijk nationaal doel. Bovendien moeten we veel meer investeren in onze eigen ‘legacy’, ons oude, maar heel frisse Jodendom. Zonder een diepe verbondenheid met onze religie, gaat veel ook hier verloren. Jodendom zonder Tora is als een lichaam zonder ziel. Om een land te verdedigen is een leger nodig. Om een beschaving te verdedigen is educatie nodig.

Ik kreeg een brief van een oude kennis, Rabbijn Yisroel Bernath uit Montreal. Ik geef hem kort weer: “Sommige verhalen raken ons tot in het diepst van onze ziel. Ze herinneren ons eraan wie we zijn, waar we voor staan en hoe sterk de Joodse ziel kan zijn.

Schend de Sjabbat niet voor mij

Agam Berger bracht 481 dagen in gevangenschap door. Ze werd uit haar bed ontvoerd op 7 oktober. Ze was pas 18 jaar oud.

Maar zelfs in de diepste duisternis weigerde ze te breken. Ze koos voor geloof. Ze weigerde op Sjabbat voor de terroristen te koken. Ze hield vast aan koosjer eten, zelfs toen ze uitgehongerd was. Op Jom Kippoer probeerde ze, samen met andere gijzelaars, niet te eten. Ze bad elke dag.

Wat Agam niet wist, was dat haar moeder, Meirav, óók voor geloof koos. Terwijl ze bijna 500 dagen wachtte op de terugkeer van haar dochter, omarmde ze voor het eerst de Sjabbat. En toen ze hoorde dat Agam eindelijk vrijgelaten zou worden, deed ze een gedurfde oproep: "Schend de Sjabbat niet voor mij. Ik zal pas na Sjabbat reizen om mijn dochter te zien, want Sjabbat is te heilig."

En toen gebeurde er iets ongelooflijks. De wereld bewoog. Plannen veranderden. In plaats van op Sjabbat werd Agam op donderdag vrijgelaten—zonder schending van het gebod Sjabbat te houden, het gebod dat zij met zoveel moed had nageleefd. Miljoenen mensen zagen hoe ze in de helikopter zat, eindelijk vrij. En met haar eerste kans om iets te zeggen, schreef ze slechts drie woorden: "Ik koos het pad van geloof." En toen Meirav haar dochter eindelijk in haar armen sloot, was het eerste wat ze deed in een stil gebed G-d danken.

Onwankelbaar geloof

Er zijn momenten in de geschiedenis waarop geloof alles verandert. Het geloof van Agam, op de donkerste plek, reikte helemaal tot in de hemel. Soms vragen we ons af: Welke bijzondere verdienste beschermde Israël toen 600 raketten uit Iran neerregenden en niemand gedood werd? Ja, we hebben de verdienste van de Thora en de mitswot (geboden). Maar misschien, heel misschien, was er nog iets meer. De Tora beschrijft hoe Mozes zijn handen ophief tijdens de strijd tegen Amalek, en zolang zijn handen omhoog bleven, overwon het Joodse volk. De commentator Rasji (11^e eeuw) legt uit dat "zijn handen sterk waren"—een metafoor voor onwankelbaar geloof.

Deze week zagen we dat soort geloof opnieuw. Een 19-jarig meisje, gegijzeld door moordenaars, koos geloof boven angst. En daarmee inspireerde ze miljoenen.

Yarden Bibas is vrij, maar Hamas weigert nog steeds het lot te onthullen van zijn zoontjes, de kleine Ariel (5) en Kfir (2) Bibas en hun moeder, Shiri. We zullen niet stoppen met bidden totdat zij, en elke laatste gijzelaar, thuis zijn.