Een bijzonder jaar

Vanavond begint het Joodse Nieuwjaar 5782. Een wat opgewonden feestsfeer hangt al dagen in de lucht. Het is druk op de wegen en in de winkels. Vanuit de huizen komen de heerlijkste kookluchtjes je tegemoet.

5782 wordt een bijzonder jaar.

"Zes jaar lang zult gij het land bezaaien en de opbrengst ervan oogsten; Maar het zevende jaar zult gij het laten rusten en braak liggen, opdat de armen van uw volk kunnen eten; en wat zij overlaten, zal het gedierte des velds eten. Op dezelfde wijze zult gij omgaan met uw wijngaard en met uw olijfgaard."

Zo staat het in Exodus 23:10-11 – het voorschrift om het land eens in de zeven jaar braak te laten liggen en te laten rusten. Dit gebod heet shmita. Vanaf vanavond begint Israël met het in acht nemen van dit gebod; een jaar van loslaten en stoppen met werken op het land.

Wat mag wel?

Er zal niet worden geplant en niet worden geoogst. Maar er zijn uiteraard een aantal uitzonderingen. Het shmitajaar heeft bijvoorbeeld gevolgen voor de projecten van het  Joods Nationaal Fonds (JNF). De JNF-boswachters stellen uiteraard hun werkplannen op in overeenstemming met de beperkingen. Wat mag er wel?

• Instandhouding en onderhoud van de JNF-bossen om schade aan bomen te voorkomen en deze te beschermen tegen ziekten, plagen en branden;
• Zaden verzamelen voor de kieming van het volgende jaar;
• Onderhoud aan de bosinfrastructuur;
• Kweek van zaailingen en jonge boompjes in de JNF-boomkwekerijen die dan met Toe Bisjwat volgend jaar zullen worden geplant.

Ik wens ons allen een vredig, rustig en gezond 5782; dat we, met G’ds hulp, een betere balans in onszelf en de wereld mogen vinden.

Over Rosh HaShana

Vanaf vanavond begint het Rosh HaShana, het Joods Nieuwjaar dat wordt gevierd door Joden over de hele wereld en begint volgens de Joodse kalender het jaar 5782. Op beide dagen wordt in de synagoge op de sjofar (de ramshoorn) geblazen. Als symbool voor een goed jaar worden zoete dingen gegeten, zoals stukjes zoete appel met honing, waarbij men een 'shana tova oemetoeka', 'een goed en zoet jaar' (als de appel met honing) toewenst.

Het is een gebruik op de middag van Rosh HaShana tasjliech te zeggen. Bij stromend water, met liefst levende vissen, worden broodkruimels gegooid, terwijl Tasjliech wordt gezegd wat letterlijk betekent weg werpen, wegdoen.  Een symbolisch gebaar om alle slechte dingen die je gedaan hebt het afgelopen jaar weg te gooien (in het water).

De dag waarop Rosh HaShana valt, heet ook Jom Hasjofar, letterlijk de 'dag van de ramshoorn'. Rosj Hasjana luidt de Aseret Jemei Tesjoeva ('tien dagen van inkeer') in, een periode van inkeer (tesjoewa) waarin wordt verwacht dat slechte daden tegenover andere personen en G’d worden bijgesteld en verzoend. Tijdens deze periode worden speciale gebeden toegevoegd aan de dagelijkse gebedsdiensten. De tien dagen eindigen met Jom Kippoer (Grote Verzoendag) waarin de verzoening met G’d wordt voltooid. Op Rosj Hasjana en Jom Kippoer wordt in de synagogenliturgie o.a. het prachtige Avinoe Malkenoe toegevoegd.