Dankbaarheid

Mijn moeder overleed in het land waar ze zich beiden hun hele leven voor hebben ingezet. Samen haalden ze in 1967, net na de zesdaagse oorlog, tientallen kinderen uit grenskibboetsiem naar Nederland voor een vakantie. ‘Voor wat rust en een andere omgeving.’

Jarenlang zetten ze zich samen in voor gehandicapte soldaten en de laatste jaren ging de aandacht naar slachtoffers van terreur. Altijd was zij er voor anderen en vaak dacht ik: ‘cijfer je jezelf niet te veel weg? Maar zo was mijn moeder. Afgelopen zondag heb we haar begraven, in Netanja. Verdrietig, maar ook dankbaar voor het leven dat ze me gaf en het volle leven dat ze aan anderen heeft gegeven.

Gedicht

Tijdens haar begrafenis sprak ik en droeg onder andere het volgende gedicht voor.

Als je van iemand houdt
en je bent door de dood van elkaar gescheiden,
dan is er op de wereld niets en niemand,
die de leegte van de afwezigheid kan vullen.
Probeer het maar niet, want het zal je nooit lukken.
Aanvaard liever het gemis dat je is overkomen.
Dat klinkt hard, maar het is ook een grote troost,
want zolang de leegte werkelijk leeg blijft,
blijf je daardoor met elkaar verbonden.

Zeg niet: "God zal de leegte vullen",
want -geloof me- dat doet Hij niet.
Integendeel: Hij houdt de leegte leeg
en helpt ons om zo de vroegere gemeenschap
met elkaar te bewaren, zij het ook in pijn.
Hoe mooier en rijker de herinneringen,
des te moeilijker is het afscheid.
Maar dankbaarheid zal de pijn der herinnering
veranderen in stille vreugde.

De mooie dingen van vroeger
zijn geen doorn in het vlees, 
maar een kostbaar geschenk,
dat je met je meedraagt.

Zorg dat je niet altijd blijft graven in je herinneringen,
maar doe dat van tijd tot tijd
Ook een kostbaar geschenk bekijk je niet aldoor,
maar alleen op bijzondere ogenblikken.
Buiten die ogenblikken is het een verborgen schat,
een veilig bezit.
Dus, droog je tranen en huil niet, 
Als je van me houdt.

Dietrich Bonhoeffer (vooraanstaande Duitse kerkleider, theoloog en verzetsstrijder tegen het nazisme 1906-1945)

'Moge haar ziel gebundeld worden in de bundel van het eeuwige leven' - 1 Samuël 25:29