Ik was onlangs in Londen en kwam een oude kennis tegen, Michael White. Hij vertelde me interessante ideeën uit de oude verhalendoos over het wereldwijd oplaaiend antisemitisme tijdens de Gaza-crisis.

De Bijbel is geen geschiedenis

Michael legde me uit waarom er in het Bijbels Hebreeuws geen woord bestaat voor ‘geschiedenis’. Om het Ivriet een moderne, levende taal te maken, moesten veel woorden worden geïmporteerd. Dus in dit geval werd ‘geschiedenis‘ in het modern Hebreeuws: historia.

Waarom kent het Bijbels Hebreeuws geen woord voor geschiedenis? Omdat we niet de grove fout mogen maken, dat de Thora, de vijf boeken van Mozes, slechts een geschiedenisboek is. De Bijbel bevat lessen die ons tot op de dag van vandaag goed van pas zijn gekomen en nog steeds komen.

Profetieën

Alle gebeurtenissen in het boek Genesis over onze aartsvaderen zijn niets anders dan profetieën, van wat ons is en zal overkomen.

Gedurende de jaren ‘20 van de vorige eeuw was er ook sprake van openlijke Jodenhaat. Vooral in Duitsland werd dit duidelijk met de opkomst van de nazi's, maar ook in een groot deel van Oost-Europa was het opvallend aanwezig. Er is inderdaad niets nieuws onder de zon.

Land ontvluchten

Ook toen, vlak voor de Holocaust, werd aan de grootste Joodse geleerde uit die tijd, Rabbi Jisra’eel Meir Kagan, gevraagd wanneer wij als Joden ons vaderland ontvluchten moeten. Wanneer wordt het antisemitisme ondraaglijk? Rabbi Kagan stierf in september 1933, korte tijd nadat Hitler aan de macht kwam.

Rabbi Kagan citeerde de woorden van onze derde aartsvader Jakob (Gen. 31:1-3):

“Toen hoorde hij de woorden van de zonen van Laban, die zeiden: Jakob heeft alles genomen wat van onze vader was; uit dat wat van onze vader was, heeft hij al deze rijkdom verworven. Ook lette Jakob op het gezicht van Laban, en zie, het stond ten opzichte van hem niet meer als voorheen. Toen zei G‘d tegen Jakob: Keer terug naar het land van uw vaderen en naar uw familiekring. Ik zal met u zijn“.

Rabbi Kagan interpreteerde de woorden van Jakob als drie fasen.

Fase 1

In het eerste vers van hoofdstuk 31 gaat het om het gewone volk, dat de Joden overal de schuld van geeft. Meestal gaat het over geld, invloed en macht maar het kan ook elke andere roddel zijn. Normaal raken we hier niet zo van onder de indruk maar het volgende stadium is beslissend.

Fase 2

Vers 31:2 spreekt over Laban, het hoofd van de familie. Laban symboliseert de staatsmacht. Wanneer de staatshoofden dit antisemitisme overnemen, ondersteunen, aanmoedigen en discriminerend tegen de Joden optreden, dan is het tijd voor de derde fase.

Fase 3

"Keer terug naar het Land van je vaderen" - pak snel je koffers maak dat je wegkomt. Dit is geen lafheid, maar een overlevingsstrategie. Het land van onze vaderen is Israël. Israël is en blijft uiteindelijk onze redding.