Eindelijk een lokale erkenning dat Nederland tijdens de bezetting faliekant heeft gefaald. De moffen waren de slechten en de Nederlanders de goeden. Het aantal verzetsstrijders bleek na de oorlog in Nederland gigantisch hoog en veel meer Joden bleken ondergedoken geweest dan hier ooit hadden gewoond… We vergaten even per abuis dat het de Nederlandse politie was die de Joden uit de huizen had gehaald…enz. enz. Goed en geweldig dat Halsema in niet mis te verstane bewoordingen precies zei wat we al vele jaren wisten, maar veilig was weggestopt in de oorlogsdoofpot. Nederland heeft in de bezettingsjaren zijn Joden uitgeleverd aan de nazi’s, gezwegen, weggekeken en veel verdiend door het confisqueren van hun huizen, bankrekeningen en andere bezittingen.

Van mijn vader weet ik, hij was optometrist, dat de apparatuur die hij voor zijn onderduik had afgegeven aan bevriende collega’s, na de oorlog niet werd teruggegeven omdat zijn collega’s zich niet meer konden herinneren dat… Mijn zorgzame en zuinige moeder had uiteraard de oorlog overleefd (anders had ik niet bestaan), maar haar spaarbankboekje niet… En recentelijk kreeg ik een brief van mijn opa onder ogen, gericht aan het college van B&W van Amsterdam, waarin hij na de bevrijding smeekt of hij zijn eigen woning met winkel terug mag krijgen zodat hij zijn leven weer kan opbouwen. Iedere Nederlandse Jood van de naoorlogse generatie heeft dit soort verhalen meegekregen.

Toen mij na afloop van de bijeenkomst door een verslaggever van de Telegraaf om een reactie werd gevraagd op het excuus van Halsema, was mijn antwoord: “Ik hoop en verwacht dat vele burgemeesters zullen volgen!” Maar ik vermoed dat het bij hoop en verwachting zal blijven. En als enkelingen bereid zijn om het boetekleed aan te trekken, dan vermoed ik dat het falen tijdens de bezetting zal worden verpakt tussen Gaza-genocide en islamofobie, om escalatie te voorkomen.

De plechtigheid in de Hollandsche Schouwburg was geweldig. Zoals ieder jaar perfect georganiseerd. Vol warmte, eendracht, vriendschap van Joodse en zeker ook van niet-Joodse zijde. Alleen de regen deed vervelend.

Maar met dit excuus is het antisemitisme nog niet geworden tot voltooid verleden tijd. Het bloeit en groeit. Maar dat betekent niet dat we achterover mogen leunen, we moeten het kwaad blijven bestrijden, ook als we ervan doordrongen zijn dat antisemitisme net zo onuitroeibaar is als het Joodse volk zelf.

We hebben een geweldige Pesach gehad, dat ben ik absoluut nog niet vergeten. Acht dagen in mijn Pesach bubbel, weg van alles, een brok spiritualiteit. Maar het doel van de acht dagen Pesach was om daarna juist die wereld weer in te trekken, een wereld vol valkuilen en beproevingen. Een wereld waarin we moeten blijven vechten tegen ieder vorm van kwaad en voor waarden en normen, voor respect voor iedere medemens, ongeacht het bekende rijtje van ras, geloof, geaardheid en religie.

Afgelopen Sabbat lazen we in de Thora welke dieren koosjer zijn en welke niet. Dieren die herkauwen en gespleten hoeven hebben, zijn geoorloofd.  Wat is hiervan de diepere betekenis? Ieder mens heeft goede en minder goede eigenschappen. Die minder goede eigenschappen worden het beest in de mens genoemd. Dat dierlijke in de mens begeeft zich op het aardse, het materialisme. Niets mis mee, zo hoort het ook. Maar tijdens onze tocht op deze materialistische wereld moet er ook een opening zijn om het bovenaardse, de Eeuwige, steeds te kunnen zien: de spleet in de hoeven. En alles dat we tot ons nemen, dienen we te herkauwen, geen ondoordachte acties. Als we zo bezig zijn, is het dierlijke in ons koosjer.

Terug naar Gaza. Goed nieuws! Het aantal keren dat mij From the river to the sea wordt nageroepen is recentelijk drastisch verminderd, Maar, maakt u zich geen zorgen, in plaats van die river krijg ik nu Joden, Joden te horen en op een Joodse begraafplaats werd in plaats van een genocide sticker een Hitler had gelijk tekst geplakt. Ik beschouw dit toch wel als een positieve ontwikkeling, omdat de antizionistische verpakking er nu is afgehaald en het schelden en verwensen nu zijn ware antisemitische gezicht vertoont. Duidelijkheid is altijd goed!

Een jongere collega heeft me recentelijk verweten dat ik overdrijf, want hij wordt nooit nagescholden, niet met Joden, Joden en niet met Gaza genocide, terwijl hij er bijna net zo zichtbaar Joods bijloopt als ik, alleen zijn baard is niet grijs en minder lang. Ik heb hem geadviseerd om een gehoortest te nemen en, als hij ook geen antisemitische stickers ziet, naar een optometrist te gaan voor een goede oogmeting.

Tijdens de Sederavond hebben we gezongen dat in ieder generatie tegen ons wordt opgestaan om ons te vernietigen en dagelijks sluiten we onze gebeden af met een strofe die aangeeft dat we ons niet door vrees moeten laten leiden, maar dat er weldegelijk anti-Joodse krachten zijn die onze vernietiging voor ogen hebben en waarvoor we angst hadden kunnen hebben.

Ik ben ervan overtuigd dat mijn jongere collega die teksten ook kent en dat dus ontkenning niet de juiste en Joodse weg is.