De Hoge Feestdagen zijn Rosj Hasjana (Joods Nieuwjaar) en Jom Kippoer. Rosj Hasjana begint met het blazen van de sjofar en zo eindigen we Jom Kippoer ook. Jom Kippoer is de heiligste dag van het Joodse jaar en staat in het teken van het hogere menszijn.

Wit

De entourage in de synagoge is wit. Er zijn allerlei verklaringen voor de witte entourage en de witte kleding:

• wit wordt beschouwd als de kleur van vergeving van zonden;
• het symboliseert de kleur van de ‘kleding’ van de engelen.

Maar een diepere verklaring zegt dat wit het onbeschreven en onbezoedelde potentieel van onze heilige ziel symboliseert. Op wit papier kan nog van alles geschreven worden. Een tekst is altijd beperkt. Maar de witte ondergrond die openstaat voor allerlei soorten teksten, is nog onbeperkt. Het staat open voor letterlijk alles. Vandaar dat Joodse wijzen stellen dat wit staat voor de hogere zielsaspecten, die met name op Jom Kippoer actief zijn.

Vijf gebeden, vijf kanalen

Jom Kippoer is de enige dag dat wij vijf grote gebeden zeggen. Deze staan tegenover de vijf niveaus van de ziel. Deze vijf niveaus zijn 1 keer per jaar – alléén op Jom Kippoer – allemaal actief:

1. het lichamelijke leven;
2. de aardse ambities;
3. de religieuze gevoelens;
4. onze hogere Levensbron;
5. het contactpunt met het G’ddelijke in de wereld.

Met name dit laatste is belangrijk. Op Jom Kippoer worden al mijn zonden tussen mens en G’d vergeven.

Direct contact met het G’ddelijke

‘Jom‘ betekent dag. ‘Kippoer’ komt van kappara, schoonwassen. Hoe is dat mogelijk dat al onze zonden op deze dag als sneeuw voor de zon verdwijnen? Wanneer dat contact met G’ds eenheid bij ons actief is, dat gevoel van verbondenheid met de Enige Ene, dan verdwijnt automatisch iedere tekortkoming. Dat G’ddelijke in mij is ook mijn unieke kwaliteit. Dit is de grootheid van mij als mens. Daarom is Jom Kippoer de heiligste dag van het jaar, omdat het proces van zelfanalyse, zelfonderzoek, zelfkritiek en verandering juist dan plaatsvindt.

Spiraal

Ieder jaar gaan we door dezelfde feestdagen en gebeden. We kunnen de onstuitbare stroom van de tijd begrijpen als een opwaartse spiraal. Telkens passeren we weer dezelfde fenomenen. Maar ieder jaar weer op een nieuw niveau. Het volgen van de opwaartse spiraal is geestelijke groei. Daarom draait alles op de Hoge Feestdagen.

We benadrukken ons hoogste streven. Ik wil groeien, mezelf actualiseren, ik  zoek naar meer identi­teit, meer autonomie. Ik koester mijn streven naar uitmuntendheid. Als ik dit streven niet had, zou ik nooit verder komen.

Wanneer is mijn groeipro­ces voltooid? Als ik mijn eigen, individuele mogelijkheden volledig heb kunnen realiseren. En hierbij gaat het primair om de ontplooiing van mijn psychische gaven tot topervaring, geluksroes, verruimd bewustzijn of spirituele verheffing. De Hoge Feestdagen geven aan dat wij ons moeten verheffen.

Weerstand tegen verandering

Opperrabbijn dr. Jonathan Sacks stelt dat we ons altijd vastklampen aan het bekende, zelfs als dat schadelijk is. We moeten vaak veel angsten overwinnen om onszelf te verbeteren: “Mens zijn is vrij zijn. We maken niet volledig deel uit van de natuur, geregeerd door instinctieve driften, neurofysiologische oorzaken of genetisch determinisme“. Ik kan altijd een stapje terug doen en afzien van verwerpelijke karaktereigenschappen, die mijn groei frustreren.

Alleen wij mensen kunnen onszelf kritisch bekijken en veranderen. Aan het einde van Jom Kippoer blazen we nog een keer op de sjofar.

Religieus groeiproces

Ik wil doorgroeien. De sjofar begeleidt mijn religieuze groeiproces. Het geluid van de sjofar werkt als een soort wekker. De ruwe, ongedifferen­tieerde tonen schudden mij wakker uit mijn winter­slaap van onder die dikke dekens van zelfgenoegzaamheid en najagen van succes en plezier.

De sjofar roept op tot inkeer, het terug groeien naar de Oorsprong van alles, de oor­sprong in mijn echte zelf, mijn G’ddelijke ziel. Hierbij gaat het om respect, zorg en verantwoordelijkheid voor mijn hoogste mensaspect. Mijn ‘gewone’ gevoel moet samensmelten met dat Hogere. Ik moet dat Hogere in mijzelf durven aanvaarden, zoals het is, in zijn eigen integriteit.

De sjofar herinnert ook aan het geven van de Thora. Ook ik heb religieuze groei, leiding en Openbaring nodig. Op eigen kracht alleen blijft het G’ddelijke onbereikbaar. De sjofar-tonen worden in Ezechiël 33 vergeleken met de vermanende of opbeu­rende woorden van de profeten. Ook ik heb een geestelijke leider nodig om mezelf te ontgroeien.

Liefde voor het G’ddelijke, de gedachte alleen al vervult me met schaamte. Liefde voor G’d als gevoel van tederheid, het G’ddelijke in de wereld niet te willen schaden. Het geluk, de verrukking of zelfs extase bij het samenzijn met dat Hogere motiveert mij te proberen hiermee zoveel mogelijk samen te zijn. Wie durft het aan om de diepste zielenroerselen met het Hogere te delen?

Ik hoop de échte roep van de sjofar dit jaar niet te missen...

Meer weten over Jom Kippoer? Bekijk dan de uitzending hieronder!