Rabbijn Riskin: bruggenbouwer tussen Jood en christen
Door Tal Hartuv -
26 oktober 2022
Er valt niet veel te zeggen over rabbijn Dr. Shlomo Riskin wat nog niet gezegd is. De ongeveer 12.000 Joodse inwoners van de groeiende stad Efrat hebben hun levensstandaard en tevredenheid onder andere te danken aan de buitengewone rabbijn die een van de oprichters van de stad was.
Vooruitgang van het Joodse volk
Rabbijn Riskin is een minderheid binnen de minderheid. Hij is een van die buitengewone Joden over wie met de hand op het hart kan worden gezegd dat hij zijn hele leven aan de vooruitgang van zijn volk heeft gewijd. Halverwege zijn twintiger jaren hielp Riskin bij de oprichting van de Lincoln Square Synagogue, die al snel een van de meest invloedrijke modern orthodoxe synagogen in Manhattan werd. Niet lang daarna maakte hij alija, en in 1983 legde hij de eerste steen van de stad Efrat. Altijd op zoek naar meer zinvolle projecten, legde de energieke rabbijn vervolgens een andere eerste steen, namelijk die van de Ohr Torah Stone, een school waaruit nog eens 27 andere onderwijsinstellingen voortkwamen. Deze baanbrekende leercentra ontwikkelden programma’s om Joodse vrouwen mondiger te maken, richtten zich op leiderschapsontwikkeling, creëerden contact met seculiere Joden en bevorderden liefdadigheidsprojecten in alle sectoren van de samenleving.
Er is nauwelijks een controverse in de Joodse wereld waar rabbijn Riskin geen commentaar op heeft geleverd, of het nu gaat om bekering tot het Jodendom, echtscheiding of de wijding van vrouwen tot rabbijn. Zijn heldere ideeën over nederzettingen zijn gebruikt door Israëlische politici en voorstanders. Zijn redenering dat nederzettingen niet het probleem voor vrede kunnen zijn, is zowel waar als onthullend. Tussen de oprichting van de staat Israël en de oorlog van 1967 waren er geen nederzettingen of zelfs maar een Groene Lijn, en toch werden er Joden afgeslacht door Arabieren. Dus hoe kunnen nederzettingen een obstakel zijn voor vrede als er daarvoor ook al terrorisme was? Hij versterkt zijn argument met de terugtrekking uit Gaza. Nu elke Jood uit Gaza is verwijderd en er 3000 Joodse kassen voor de Palestijnen zijn overgebleven, is de Arabische reactie simpelweg geweest dat er meer dan 20.000 raketten op Israëlische burgers zijn gericht.
Bruggenbouwer
Maar waar rabbijn Riskin het meest beroemd om is, is dat hij de eerste orthodoxe rabbijn is die zich actief heeft ingezet om Joods-christelijke relaties aan te moedigen; een historisch mijnenveld en een gebied waar weinigen zich hebben durven of willen begeven. Zich bewust van de pijnlijke geschiedenis, stelde Riskin zichzelf noodzakelijke grenzen die hij ontleende aan zijn mentor, de beroemde rabbijn Joseph Soloveitchik. Net als Soloveitchik was Riskin tegen elke theologische discussie met christenen die het Joodse volk als theologisch inferieur beschouwen.
De relaties van de rabbijn met christenen begonnen midden in de Tweede Intifada, toen een groep Duitse, Lutherse nonnen hem in Efrat kwam bezoeken. Niemand anders kwam toen naar Israël, en zeker niet naar een nederzetting. In die nonnen zag hij zelf het belang van christenen die van Israël houden. Hij vond een gemeenschappelijke basis in het feit dat ook zij begrepen dat er een religieuze oorlog is tussen islamtische terroristen en de vrije wereld.
Door die verrassende ontmoeting begon rabbijn Riskin te beseffen dat er veel andere christenen zijn die een diepe liefde voor Israel en de Hebreeuwse Bijbel koesteren. Omdat hij wist dat het tijd was om echte vriendschap op basis van wederzijds respect te bevorderen, richtte hij het Center for Jewish-Christian Understanding and Cooperation (CJCUC) op. Tot op de dag van komen groepen christenen hier naartoe om door Joodse leraren onderwezen te worden in de Joodse betekenissen van het christendom.
Rabbijn Riskin is een risiconemer. Maar het is dankzij zijn persoonlijke moed dat de betrekkingen en de dialoog tussen Joodse mensen en christenen die van Israël houden, bloeien als nooit tevoren.