Maar wacht even… zei ik ‘kinderen’? Nee, zelfs volwassenen haastten zich vanuit het hele land naar Jeruzalem om foto’s te maken en te spelen in de sneeuw. IJskoud water en sneeuw? Koude wind, modderige laarzen of kleren? Wie maakt zich daar nou zorgen om? Behalve de moeders natuurlijk, die in hun relatief warme huizen achterbleven en al opzagen tegen alle vuile kleren die ze nu weer zouden moeten wassen; vooral net voor de sabbat. Om nog maar te zwijgen van hoe vies iedereen het huis zou maken wanneer ze nat en modderig weer thuis zouden komen.

Dat is de prijs die Israëlische ouders maar al te graag betalen voor die paar minuten van sneeuwpret van hun kinderen. Vooral nadat veel kinderen zo waren teleurgesteld toen de weersvoorspellingen van sneeuw in Jeruzalem, de week daarvoor, uiteindelijk niet uitkwamen. Na met zijn vriendjes en vader in de kou te hebben gespeeld, kwam onze zoon ook terug met modderige laarzen en vuile kleren... die hij ‘vergeten’ was om meteen uit te trekken. Maar, zoals ik al zei: ‘Who cares?!’. Tenslotte had hij een hele goede tijd en dat is het enige wat echt belangrijk was.

klik op een foto voor een vergroting, tekst gaat verder onder de foto's

‘Als iets gebroken kan worden, kan het ook worden gerepareerd; en wat vies kan worden, kan weer worden schoongemaakt'. Dit zijn levenslessen op zich, waarover we al twee aparte artikelen -en zelfs boeken- zouden kunnen schrijven. Maar terwijl ik rondkeek in onze modderige gang, en ik de kleine voetstappen zag die naar onze bank leidden, moest ik aan een geval denken dat tussen de eerste en de tweede wereldoorlog plaatsvond.

Geen verbod op gierigheid

Rabbijn Simcha Boenim van Przysucha (1765-1827) zei altijd: "De Thora verbiedt gierigheid niet expliciet en veroordeelt het ook niet. Dit is omdat gierigheid een schande is, en het niet nodig is om iets te veroordelen dat al verachtelijk is”.

Dit is één van die dingen waarvan G-d het niet noodzakelijk achtte om het ons specifiek te verbieden. En toch zien wij in de geschiedenis dat er mensen waren, en helaas nog steeds zijn, die zo'n specifiek verbod misschien toch wel goed zouden kunnen gebruiken; al was Jitschak Dinas niet een van deze mensen. Dinas, die voor de Tweede Wereldoorlog in Rusland woonde, stond bekend om zijn financiële steun aan Thora-onderwijs, Thorageleerden, en aan verschillende jesjiewot (Joodse leerscholen). Hij had ook twee dochters die beiden later met mannen trouwden die vooraanstaande en leidinggevende rabbijnen van hun generatie zouden worden. De ene werd de Rosj Jesjiewa (decaan) van Jesjiewat Telz, een van Europa's grootste leerscholen. De andere diende als de tweede verantwoordelijke van dezelfde jesjiewa. Men zegt dat de reden dat Dinas zulke vooraanstaande schoonzonen heeft gekregen, gezien kan worden in hoe hij met de chinoech (Joods onderwijs/opvoeding) van zijn dochters omging.

De Thora die het huis vies maakt

In die dagen leefde er een beroemde Thorageleerde, rabbijn Elchanan Wasserman (1874-1941). Hij stond bekend om zijn grote kennis en wijsheid. Tussen de twee wereldoorlogen in diende hij als Rosj Jesjiewa (decaan) in de stad Baranavitsj (in de toenmalige Sovjet-Unie).

Op een stormachtige winterdag klopte rabbijn Wasserman bij Jitschak Dinas aan de deur om geld in te zamelen voor zijn jesjiewa. Omdat zijn laarzen nat en modderig waren van de smeltende sneeuw, klopte de rabbijn op de achterdeur. Dit om te voorkomen dat hij het huis van deze rijke potentiële donateur vies zou maken. Toen meneer Dinas echter zag dat de grote Thorageleerde het huis was binnengekomen via de achterdeur, zat dat hem heel erg dwars en was hij zelfs een beetje geïrriteerd. "U vernietigt de chinoech (Joods onderwijs) van mijn dochters! Alle moeite dat ik in hun Joods-onderwijs heb geïnvesteerd zal, wanneer ze dit zullen zien, in één minuut verloren zijn!"

Natuurlijk verraste deze ernstige beschuldiging de rabbijn nogal. "Wat heb ik gedaan om het onderwijs van uw dochters te vernietigen?", wilde hij oprecht weten. Zijn gastheer antwoordde hem nu met een gepijnigde stem: "Jarenlang heb ik geprobeerd bij mijn dochters te benadrukken dat alle rijkdom in de wereld niets waard is zonder de Thora. En nu komt een Rosj Jesjiewa -de grote leraar van deze Thora- mijn huis binnen en mijn dochters zien precies het tegenovergestelde. Alsof de schoonheid van het huis meer waard is dan de eer van de Thora!"

Na dit gezegd te hebben drong hij erop aan dat rabbijn Wasserman hem zou volgen naar de prachtig ingerichte woonkamer en zette hem daar op een grote mooie comfortabele dure stoel, die al snel bevlekt raakte met modder van de laarzen van de rabbijn.

Alleen nu pas voelde de grote filantroop zich eindelijk op zijn gemak met het bezoek van een van de grootste rabbijnen van zijn tijd en gaf hem een grote bijdrage voor de jesjiewa. Deze jesjiewa bloeide vervolgens onder leiding van rabbijn Wasserman totdat het in 1941 tijdens de Tweede Wereldoorlog werd ontbonden. Tegenwoordig zijn er zowel in Israël als in de Verenigde Staten, Thorascholen, leerhuizen, straten en zelfs buurten, vernoemd naar de Baranavitsj jesjiewa en rabbijn Wasserman.

Er is een populair Jiddisch kinderliedje dat zegt: "Het is beter om de heilige Thora te bestuderen, meer dan al het goud en zilver". De vrijgevige Jitschak Dinas begreep dit precies en nam daarom dan ook de woorden van koning David -waar dit liedje op is gebaseerd- goed ter harte: “De Thora van Uw mond is beter voor mij, dan duizenden goud en zilver” (Psalm 119:72). Dat wij dit ook altijd mogen beseffen.