Tekens van geloof • Mezoeza

Het Jodendom kent veel symbolen en rituelen. Allerlei voorwerpen hebben een betekenis. Ze drukken iets uit van het geloof van Israël in de Eeuwige. In deze reeks bekijken we een aantal van deze tekens van geloof.

Hoe herken je een Joods huis? De gids stelde de vraag tijdens een wandeling door de Oude Stad van Jeruzalem. Een reisgenoot met een scherp oog had het al gauw in de gaten: de mezoeza aan de deurpost.

Bewaarder van de deuren van Israël

Het woordje mezoeza betekent deurpost. Maar het is ook de term voor het houdertje dat aan de deurpost vastgespijkerd zit. In dat houdertje zit een perkamenten rolletje waarop de tekst van Deuteronomium 6:4-9 en Deuteronomium 11:13-21 geschreven is. Dat begint met de bekende woorden “Hoor, Israël, de Heere is onze God, de Heere is één.” Maar ook het voorschrift waaraan de mezoeza ontleend is komt daarin voor: “Schrijf ze op de deurposten (mezoezot) van uw huis en op uw poorten.” Op de achterkant staan de letters sjin – dalet – joed: Sjaddaj – de Almachtige. Maar het wordt ook gelezen als een acroniem van Sjomeer Daltot Jisraeel: “Bewaarder van de deuren van Israël”.

“

Hoor, Israël, de Heere is onze God, de Heere is één.

De letter Sjin

Het perkament wordt zo opgerold en in de houder gestoken dat de letter Sjin zichtbaar is. Daarvoor zit er een klein raampje in. Of anders staat de sjin ook op de buitenkant van de mezoeza. De mezoeza herinnert eraan dat het huis is geheiligd door de wetten van de Thora. Vrome Joden kussen de mezoeza of raken haar even aan als ze door de deur gaan.

Het houdertje kan van allerlei materiaal gemaakt zijn. Het rolletje moet perkament zijn en met de hand geschreven. Anders is het niet koosjer. Speciale schrijvers, soferiem, maken er hun werk van. Zij moeten ook twee keer in de zeven jaar controleren of de mezoeza niet beschadigd is en de tekst nog leesbaar.

Regels

Uiteraard gelden er bepaalde regels bij het aanbrengen van de mezoeza. In Israël gebeurt het meteen als een huis betrokken wordt, in de diaspora binnen dertig dagen. De mezoeza wordt aan de rechter deurpost gespijkerd, licht hellend met de bovenkant naar binnen. Bij het aanslaan wordt een speciale beracha (zegenspreuk) gezegd. Niet alleen bij de voordeur, maar bij elke kamer in het huis, behalve de badkamer en de wc, wordt een mezoeza aangebracht.

Het voorschrift geldt niet alleen een huis, maar ook de poorten van een stad. Toen Jeruzalem in 1967 herenigd werd, was het eerste wat men deed dan ook mezoeza’s aan de oude stadspoorten aanslaan.

Dit is deel 1 van de reeks 'Tekens van geloof'. Het volgende artikel gaat over de loofhut, die kunt u hier lezen.