Afgelopen sjabbat was het precies twintig jaar geleden dat de wereld die wij tot toen kenden voor altijd veranderde. Ik wist meteen dat niemand die dag ooit nog zal vergeten. Veel familieleden van de slachtoffers van 11 september herdenken dit twintigste jaar van de terreuraanslagen met verdriet, dankbaarheid en een beroep om de tol na twintig jaar altijd voor ogen te houden.
Hatzolah
Onder de vele bekende helden van 9/11, waaronder de New Yorkse brandweer, politie-eenheden, hulpdiensten en andere instanties, waren ook de minder bekende vrijwilligers van Hatzolah.
Hatzolah (Hebreeuws voor ‘redding’ of ‘hulp’) is een ultraorthodox-Joodse medische noodhulporganisatie van vrijwilligers, dat wereldwijd in gebieden met Joodse gemeenschappen actief is. Het oorspronkelijke Hatzolah EMS werd eind jaren zestig opgericht in Williamsburg, Brooklyn, New York, door rabbijn Hershel Weber. Het doel was om de snelle medische hulpverlening in de Joodse gemeenschap te verbeteren en om de culturele en religieuze zorgen van de Jiddisch-sprekende Chassidische gemeenschap te verminderen. Het idee verspreidde zich naar andere orthodox-Joodse buurten in de omgeving van New York en uiteindelijk naar andere regio's, landen en continenten. Hatzolah wordt vandaag beschouwd als de grootste ambulancedienst van vrijwilligers ter wereld. In New York heeft Hatzolah meer dan duizend eerstehulpverleners en paramedici. Zij beantwoorden elk jaar meer dan 70.000 oproepen met privévoertuigen en een vloot van meer dan 90 ambulances.
Hatzolah heeft snelle responstijden van eerstehulpverleners, al varieert de reactietijd per regio. In Borough Park (Brooklyn, New York), bijvoorbeeld, is de reactietijd overdag bij levensbedreigende noodsituaties tussen de 1-2 minuten en de nachtelijke reactietijden zijn 5-6 minuten. In de wijk Beverly-La Brea in Los Angeles zijn de responstijden gemiddeld zestig tot negentig seconden. En in Israël is de reactietijd minder dan 3 minuten.
In Israël heeft Hatzolah een brede inzet van ambulances en verschillende mobiele intensive care-eenheden. Deze zijn altijd bemand door een gespecialiseerde arts en een paramedicus, waardoor ze zieken en gewonden gratis naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis kunnen vervoeren.
Vergeten helden van 11 september
Ook al geeft de niet-Joodse wereld hen meestal niet de eer dat hen toekomt, speelde Hatzolah een cruciale rol bij de reddingsoperaties van het World Trade Center. Hatzolah-reddingswerkers werden niet opgeroepen door de meldkamer, en de FDNY EMS (New York City Fire Department Bureau of Emergency Medical Services) vermeldt hen niet als hulpverlenende eenheden van 9/11. Maar er zijn talloze audio-opnamen van Hatzolahs eigen meldkamer, inclusief die van vrijwilligers die om hulp roepen tijdens het instorten van de eerste toren. Ook zijn er foto's van vernietigde Hatzolah-ambulances en auto's van Hatzolah-leden.
Hatzolah speelde een cruciale rol bij de reddingsoperaties van het World Trade Center.
Het feit is dat de allereerste ambulance die na de eerste inslag aankwam een Hatzolah-ambulance was. Tegen de tijd dat het tweede vliegtuig in de tweede toren neerstortte, waren er twee dozijn Hatzolah-ambulances, waaronder hun bus voor communicatie en commando’s. Ook waren er meer dan 100 Hatzolah EMT's, paramedici en artsen ter plaatse. Voordat de gebouwen instortten, waren er al ambulances aangekomen van Hatzolah Rockland County (zo’n 65 km ten noorden van NYC), met extra medici en hulpverleners. Tijdens het eerste uur werden meer dan 125 patiënten door Hatzolah naar ziekenhuizen in de omgeving vervoerd. Aan de zuidkant van de Twin Towers was Hatzolah de belangrijkste ambulancedienst die de rampplek hulp verleende. Hatzolah-ambulances vervoerden talloze slachtoffers, waaronder ook brandweerlieden en politieagenten.
Daar komt bij dat ze ook hielpen met de redding van duizenden mannen, vrouwen en kinderen, die vluchtten naar de dokken. Men hielp hen daar om te evacueren op boten die op weg waren naar New Jersey. Gedurende de dag werden er enkele vrijwilligers vermist, maar met dank aan G-d waren er weinig slachtoffers onder de Hatzolah-teams. Wonder boven wonder overleefden alle Hatzolah-leden de ramp.
Complottheorieën
Toch, ondanks al het bewijs in het tegendeel, zijn er nog steeds mensen die geloven dat er geen Joden waren die zijn omgekomen bij deze aanslagen. Ze beweren namelijk dat alle 4.000 Joodse werknemers van het World Trade Center van tevoren een bericht hadden gekregen om niet op hun werk te komen. Natuurlijk beweren zij dat de Israëlische regering deze aanvallen heeft opgezet om de VS ertoe aan te zetten hun eigen regionale vijanden aan te vallen. Een andere theorie luidt dat de machtige Joodse elite, die wereldgebeurtenissen vanuit de schaduw in gang zetten, hier verantwoordelijk voor was.
Veel levens van Joodse werknemers werden gered op 9/11 door de verlengde ochtendgebeden vlak voor Rosj Hasjana.
Een snelle feitencheck laat echter zien dat van de 2071 slachtoffers van 9/11 die in het World Trade Center werkten, er 119 bevestigd Joods waren en nog eens 72 verondersteld Joods te zijn. Wat betekent dat 9,2% van de slachtoffers Joods zou zijn. Anderen schatten dat er misschien wel 400 Joden zijn omgekomen. Meer dan toen ik nog een tiener was, ken ik vandaag talloze mensen -zowel familieleden als vrienden- die persoonlijk grote verliezen hebben geleden op deze vreselijke dag. Verliezen… maar ook wonderen.
Verlengde ochtendgebeden
Vanaf de dagen voor Rosj Hasjana tot aan met Jom Kippoer zijn Joodse mannen verplicht om de selichot-gebeden te zeggen. Dit is een lange reeks van gebeden waarin wij G-d vragen om ons te vergeven voor onze slechte daden; en omdat wij dit zeggen voor onze gewoonlijke dagelijkse gebeden, verlengt dit het ochtendgebed aanzienlijk. In 2001 viel Rosj Hasjana op dinsdag 18 september, en daarom werden de selichot-gebeden op 11 september door alle orthodoxe-Joden gezegd. Iets wat natuurlijk niet altijd zo handig is als men op tijd op hun werk wil zijn… Maar in dit geval is het iets wat juist vele levens heeft gered.
Op 11 september stopte de wereld. De wereld rouwde omdat het onmogelijke toch mogelijk bleek te zijn. De grootste westerse supermacht was in de kern geraakt. Duizenden onschuldige levens kwamen om, en honderdduizenden zijn voor altijd getekend.
Ik kan mij nog goed herinneren waar ik was toen ik hoorde over de aanslagen. Ook al was ik slechts een Nederlandse tiener, ‘wist’ ik dat Amerika onverwoestbaar was. Niets kon hen raken. Ik wist dat het leven in Israël samen ging met angst voor terreur. Het is iets wat we allemaal al lang hadden geaccepteerd. Maar in de VS kon dit niet het geval zijn... Totdat ik op het nieuws zag hoe een vliegtuig in een toren stortte. De volgende ochtend belandde ik in een felle ruzie nadat een Islamitische klasgenoot van mij begon te zingen en dansen tijdens de nationale ‘minuut van stilte’ voor deze historische terreuraanslag. Pas toen realiseerde ik me echt dat we altijd kwetsbaar zijn.. waar we ook zijn.
Waar was je?
Wanneer we de vraag ‘Waar was je op 11 september?' horen, dan zouden we de vraag eigenlijk niet moeten beperken tot alleen onze geografische locatie; want het was namelijk veel meer dan dat. Waar was ik? Waar waren we? En nog belangrijker: waar zijn we nu?
Toen rabbijn Shneur Zalman van Liadi (1745–1812) in Rusland werd opgesloten wegens het onderwijzen van het Jodendom, vroeg een niet-Joodse minister hem waarom Adam in het scheppingsverhaal door G-d werd gevraagd: "Waar ben je?”. Het is overduidelijk dat G-d wist waar Adam was. De man was niet tevreden met het standaard antwoord, dat G-d Adam een kans wilde geven om zichzelf te laten zien.
Waar ben je in de wereld? Wat heb je bereikt?
De rabbijn antwoordde dat de vraag waar je bent een eeuwigdurende vraag is die voor iedereen geldt. "Het is de eeuwige oproep van G-d aan ieder mens. Waar ben je in de wereld? Wat heb je bereikt? Je hebt een bepaald aantal dagen, uren en minuten gekregen om je missie in het leven te vervullen. Je hebt zoveel jaren en zoveel dagen geleefd. Waar ben je? Wat heb je bereikt?”
Laten we nu daarom niet alleen afvragen: "Waar was je toen dit gebeurde?", maar laten we vooral stil staan bij waar we werkelijk waren en waar we nu staan. Zijn we veranderd? Hebben wij ons ontwikkeld en zijn we gegroeid? Waar staan wij vandaag in de wereld?
En misschien is er nog een belangrijkere vraag: waar willen wij zijn? Laten we deze vreselijke aanslag herdenken door er alles aan te doen om daar te komen.