Na de eerste spoedvergadering van het veiligheidskabinet in Jeruzalem over de crisis in Syrië op vrijdag 29 oktober zei de regering dat het geen ‘paard in de race had’ en besloot de situatie slechts te monitoren.

Daar kwam afgelopen weekeinde verandering in toen rebellen in Zuid- Syrië plotseling in opstand kwamen en de grensovergang met Jordanië gewapende hand veroverden. De grensovergang werd daarop door de regering in Amman gesloten en hetzelfde werd gedaan met de laatst overgebleven grensovergang met Libanon waar duizenden Syrische vluchtelingen in de val kwamen te zitten.

Het Syrische leger trok zich daarop snel terug uit zijn posities langs de Israëlische grens en dat gat werd snel opgevuld door de rebellen die vervolgens een basis van de VN-vredesmacht UNDOF aanvielen. Dit werd door de IDF gezien als een directe bedreiging voor Israël en eenheden van het leger trokken vervolgens de Syrische grens over en verdreven de rebellen uit de UNDOF-basis nabij de Druzische stad Khader tegenover de berg Hermon.

IAF bombardeert Syrische wapenopslagplaatsen

Op zondag werd duidelijk dat Israël het veiligheidsgat in de gedemilitariseerde zone op de Golan Hoogvlakte als een direct gevaar beschouwde en voor het eerst sinds de Jom Kippoeroorlog in 1973 trokken IDF troepen het grensgebied in Syrië binnen.

De IDF zal daar blijven totdat er meer duidelijkheid is over de nieuwe situatie in Syrië, waar eenheden van de terreurgroep Hayat Tahrir al-Sham (HTS) en het door Turkije gesponsorde Syrische Nationale Leger (SNA) Damascus innamen en er een feitelijk einde kwam aan de Assad dynastie die Syrië bijna zestig jaar regeerde.

De Israëlische luchtmacht is nu begonnen om de wapenopslagplaatsen die door het Syrische leger en de Iraanse Quds Brigade werden verlaten, op grote schaal te bombarderen. Het gaat daarbij vooral om de opslagplaatsen van chemische en andere zware wapens die anders in de handen van HTS en SNA zouden vallen.

Tot zondagnacht had de IAF al meer dan honderd luchtaanvallen op deze doelen uitgevoerd, en de aanvallen gingen op maandag door. De Amerikaanse luchtmacht leek tegelijkertijd deel te nemen aan de operatie om de extremisten die nu Syrië hebben overgenomen alle zware wapens te ontzeggen. Oorlogsvliegtuigen van CENTCOM, het geallieerde opperbevel dat door de VS wordt geleid, voerde 75 luchtaanvallen uit op ISIS doelen in Syrië.

Israël bezet Syrische legerbasis

Een andere maatregel die Israël op zondag nam was om de verlaten Syrische legerbasis op de berg Hermon te bezetten. Deze ruim 2.800 meter hoge berg is een zeer belangrijke strategische plaats waarvandaan men het hele gebied op de Golan Hoogvlakte en het zuiden van Syrië kan overzien.

De elite-eenheid Sayeret Shaldag van de IDF hees de Israëlische vlag op de verlaten Syrische basis, en dat was een ander teken dat de IDF de nieuwe situatie ziet als een mogelijkheid om de veiligheid op de Golan Hoogvlakte te verbeteren. De IAF bombardeerde op zondag ook diverse militaire faciliteiten en bases van het Syrische leger en de Quds Brigade in Damascus.

Dit gebeurde terwijl IDF-tanks het gebied rond de Syrische grensplaats Kuneitra binnen reden. De Syrische burgers in dit gebied kregen een uitgaansverbod opgelegd terwijl hun werd verteld dat de IDF-aanwezigheid slechts tijdelijk zou zijn. De IDF heeft verder een groot aantal soldaten overgebracht naar het grensgebied met Syrië en heeft aanzienlijke delen van het gebied tot verboden militaire zone verklaard.

In het grote Druzen dorp Majdal al-Shams vond op zondag een andere zorgwekkende gebeurtenis plaats toen inwoners van het dorp de vlag van de Syrische rebellen lieten wapperen op het centrale plein. Dit Druzische dorp aan de voet van de berg Hermon was in het verleden een bastion van Assad supporters en heeft de Israëlische annexatie van de Golan Hoogvlakte nooit aanvaard.

Turkije neemt agressieve maatregelen

Aan de andere kant van Syrië is Turkije nu agressieve maatregelen aan het nemen en probeert de chaos in het grensgebied te benutten voor het winnen van terrein op de Koerdische milities die verenigd zijn in de Syrian Democratic Forces (SDF). Deze agressie tegen de Syrische Koerden leidde onmiddellijk tot een waarschuwing van de Amerikaanse regering die de SDF altijd heeft gesteund.

Turkije zat achter het offensief dat de HTS en SNA begonnen op de dag dat in Libanon een wapenstilstand begon tussen Hezbollah en Israël. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan moedigde de rebellen op zaterdag openlijk aan om het Assad regime omver te werpen, en zei dat hij de Syrische dictator voldoende mogelijkheden had gegeven voor een politieke oplossing voor de Turkse aspiraties in Syrië.

Erdogan ziet Syrië nog altijd als een onderdeel van het voormalige Ottomaanse imperium en heeft drie en een half miljoen Syrische vluchtelingen opgevangen in Turkije. Dit heeft in toenemende mate tot spanningen in Turkije geleid en tot pogingen van Erdogan om de vluchtelingen te repatriëren.

Op zondagnacht begon al een grote uittocht van Syrische vluchtelingen in Turkije en de wegen langs de Turks Syrische grens stonden vol met enorme files. Hun vertrek zal een genoegen zijn voor het Turkse volk en regime die de aanwezigheid van de Syriërs altijd hebben verafschuwd.

Abu Mohammed al-Jolani wordt nieuwe leider van Syrië

Abu Mohammed al-Jolani, de commandant van HTS, zal nu waarschijnlijk de nieuwe leider van Syrië worden in afwachting van verdere ontwikkelingen. Al-Jolani richtte HTS op in opdracht van de geliquideerde ISIS leider al-Baghdadi en was daarvoor lid van Al-Qaida.

De HTS commandant heeft eerder beloofd dat zijn groep er voor alle Syriërs zal zijn maar inmiddels is er al sprake van een golf executies waarbij onder andere Ammar Assad, een neef van de gevluchte dictator Bashar, werd vermoord.

Al Jolani’s familie woonde tot 1948 op de Golan Hoogvlakte en het zou goed kunnen dat dit gegeven een rol speelde bij de scherpe Israëlische veiligheidsmaatregelen rond de Golan.

IDF blijft alert

De IDF waarschuwde op zondag voor de gevaren die het nieuwe regime in Syrië met zich meebrengt, maar toonde ook vreugde over het einde van de invloed van de zogenaamde Iraanse ‘verzet as’ in de regio, en dan met name in Syrië waar de Quds Brigade van Iran overhaast zijn personeel terugtrok.

De val van het Assad regime heeft daarmee grote strategische gevolgen voor Israël en ook voor de meervoudige frontenoorlog die Iran tegen de Joodse staat begon, na de massamoord in zuid Israël op zeven oktober vorig jaar.

In feite is de situatie nu omgedraaid en ziet Iran zich geconfronteerd met het uiteenvallen van zijn coalitie van milities en terreurgroepen die voor de vernietiging van Israël hadden moeten zorgen.

Iran is verder beroofd van zijn vermogen om wapens via Syrië naar Hezbollah en de Palestijnse terreurgroepen te smokkelen. Dat in Syrië de bevolking tegen de Iraanse dominantie was bleek verder uit de bestorming van de Iraanse ambassade in Damascus op zondagavond. Het interieur van het gebouw werd volledig verwoest.