Uitdagingen

De antwoorden die ze gaven liepen uiteen: Alles moeten regelen in een andere taal; uit een helikoper springen met een parachute tijdens mijn diensttijd; een gesprek in het Ivriet voeren met het ziekenfonds; in de Middellandse Zee duiken aan het strand bij Tel Aviv; niet toeteren,; terwijl de auto die me voor me stond, stil bleef staan.

Dienstplicht

De hevigheid van het land is altijd aanwezig. Het is en blijft een uitdaging. En het is ook, na al die jaren, ingewikkeld om het te begrijpen. Ik begrijp het wel en ik begrijp het niet. Een voorbeeld is de onderstaande anekdote die ook in mijn boek Over Grenzen staat.

In de trein van het noorden van Israël naar Tel Aviv. Tegenover me zit een stoere, gespierde, mooie jongen van een jaar of twintig. Een Rambo. Met hem in de buurt weet je dat je rustig kunt slapen. Hij waakt over ons. We raken aan de praat. Ik vraag hem of hij studeert of nog in het leger zit. Dat is wat je vraagt in Israël aan jongens van deze leeftijd.

Een andere keus

Hij blijkt vervangende dienstplicht te doen en werkt drie jaar lang met autistische kinderen, net zolang als de verplichte legertijd. Rustig vertelt hij dat hij niet tegen het leger is, maar er ook niet voor. Verward vraag ik: ‘Stel, dat iedere Israëlische jongen denkt zoals jij, wat dan?’ Zijn reactie: ‘Misschien was er dan wel geen oorlog.’

Dat zet me aan het denken.  Ik kom er niet uit. Ik begrijp hem, meer dan ik wil toegeven. Aan de andere kant, een Israël zonder leger is vanaf 1948, sinds het ontstaan van de staat, helaas ondenkbaar. Hij begrijpt mijn verwarring en hij vertelt dat er jaarlijks in Israël slechts een klein aantal jongens kiezen voor wat hij doet. Het percentage dienstweigeraars is groter, zij eindigen vaak in de gevangenis omdat ze overal tegen zijn.Al zijn schoolvrienden zitten in het leger en hij respecteert dat. Zijn keuze om op een andere manier bij te dragen aan de Israëlische maatschappij is niet voor iedereen makkelijk te begrijpen. ‘Ik ben altijd aan het uitleggen en me aan het verdedigen. Het is eigenlijk verdrietig dat het leger een zo’n vanzelfsprekend iets is in onze samenleving,’ zegt hij.

Kwestie van Saflanoet

Een immigratie brengt veel hobbels met zich mee. Sommige wennen, andere nooit. Ik kan bijvoorbeeld zo mijn best doen om mooi Ivriet te spreken, toch hoort men binnen een minuut al dat ik uit Nederland kom.

Op tijd zijn is ook zoiets. Na al die jaren heb ik het nog niet geleerd: een Israëli is structureel te laat. Ik kom altijd te vroeg en dat betekent: geduld hebben en wachten. De eindeloze bureaucratie, ook een kwestie van saflanoet, oftewel geduld. Waar ik intens van kan genieten, hoe lang ik hier ook al woon, is de serene Sjabbat rust. Het land voelt anders. Verstilt.