Baanbrekende vondst

"Voor de eerste keer ooit in Yavne, is er een industrieel gebouw uit de 1^e tot de 3^e eeuw ontdekt", zei de IAA in een verklaring. In het gebouw vonden archeologen kalkstenen bekers die volgens hen "duidelijk bewijs waren dat de bewoners de Joodse wetten van rituele reinheid in acht namen". Deze wetten, de debatten en discussies ervan, zijn in detail opgeschreven in de Talmoed en worden zelfs nu nog steeds elke dag bestudeerd. “De vloer bevatte verschillende delen van zogenaamde maatbekers. Dit waren vaten die hun rituele zuiverheid behouden en worden geïdentificeerd met de Joodse bevolking in de late Tweede Tempelperiode en in de tweede eeuw.”

“Het is opwindend om oude verslagen van het Sanhedrin vertaald te zien in daadwerkelijk bewijs in het veld”, zei Eli Eskozido, directeur van de Israël Antiquities Authority. “We zijn er zeker van dat Yavne nog niet het laatste woord heeft gehad. Overal waar archeologen hier aan de oppervlakte komen, stuiten ze op een vondst van nationaal belang, met alles wat daarbij komt kijken.”

Wat maakt deze opgraving zo interessant voor mij? Zijn er niet veel meer gebouwen gevonden in Israël die bewijzen dat de bewoners ervan zich hielden aan de Joodse wetten? Ja, natuurlijk zijn die er. Maar om mijn enthousiasme -en die van de IAA- beter te beschrijven, moeten we misschien een beetje in de geschiedenis van het Jodendom duiken.

Ogenschijnlijk klein verzoek

Tijdens de Romeinse belegering van Jeruzalem in het jaar 70 was het voor de Joodse geleerden duidelijk dat de stad zou vallen. De extreme Joodse groeperingen verwierpen elk voorstel van de geleerden om vrede te sluiten met de Romeinen en gingen zelfs zo ver dat ze rabbinale leiders vermoordden. Daarom bedacht rabban Jochanan ben Zakkai een plan om het Jodendom voor uitsterven te behoeden. De Talmoed vertelt hoe hij zich uit de stad liet smokkelen in een doodskist en erin slaagde om een audiëntie met generaal Vespasianus te krijgen.

Tijdens dit gesprek voorzegde de rabbijn dat Vespasianus de volgende Romeinse keizer zou worden. Op datzelfde moment arriveerde een boodschapper uit Rome met het bericht dat keizer Nero was overleden en dat de generaal in rij stond om keizer te worden. Waarna hij meteen op het verzoek van rabban Jochanan ben Zakkai instemde om het centrum van Thorastudie in de stad Yavne te sparen, samen met het leven van talloze Joodse geleerden. Het was deze plek waar het Sanhedrin later weer werd hersteld.

Nu Vespasianus naar Rome vertrok om de troon veilig te stellen, kreeg zijn zoon Titus de taak om de Joden te verslaan. Titus viel net na Pesach van dat jaar aan. Vier maanden later, op de negende dag van de maand Av, stond heel Jeruzalem in brand. De intense hitte van het vuur zorgde ervoor dat het vocht in de kalksteen van de tempelgebouwen uitzette. Het explodeerde als popcorn en veroorzaakte een kettingreactie van vernietiging. In één dag tijd was de prachtige Heilige Tempel niets meer dan puin. De Romeinen plunderden Jeruzalem en doodden iedereen die in hun weg stond. Heilige voorwerpen van onschatbare waarde uit de Tempel werden naar Rome gebracht en rond geparadeerd in een triomftocht. De afbeeldingen hiervan zijn nog steeds te zien op de Boog van Titus in Rome.

De oorlog tegen de Joden was nu gewonnen. Daarom sloeg Rome munten met de vermelding 'Judea Capta' (Judea is veroverd) en ‘Judea Devicta’ (Judea is verslagen). Maar... was dit wel echt het geval?

Kijk naar de toekomst

Het machtige Rome en al haar goden zijn allang tot stof vergaan en zowel Vespasianus als Titus worden met name alleen maar door de Joden zelf met een grote afkeer herinnerd. Rabban Jochanan ben Zakkai daarentegen is vandaag de dag nog net zo relevant als toen. Sinds die tijd is er zeker geen dag voorbijgegaan dat zijn leringen niet zijn bestudeerd, onderwezen en in praktijk gebracht.

"Geef mij Yavne en haar geleerden", waren zijn woorden. Maar als de Romeinen hadden geweten wat dit werkelijk betekende, zouden ze hun toestemming zeker snel hebben ingetrokken; want ‘Yavne en haar geleerden’ was het middel waarmee G-d het voortbestaan ​​van het Joodse volk verzekerde. Nog voordat Jeruzalem viel was het leerhuis in Yavne al opgezet.

Deze dagen worden in Joodse bronnen als volgt beschreven: "Rabban Jochanan hoopte en vreesde... Toen het nieuws kwam dat Jeruzalem was verwoest, en de heilige Tempel was verbrand, scheurde hij zijn kleren, en scheurden zijn leerlingen hun kleding, en zij huilden en klaagden." Maar er was geen tijd om in langdurige rouw te zinken. De geleerden van Yavne moesten zichzelf wakker schudden en de taak op zich nemen om het Joodse leven opnieuw te organiseren. Nu de Tempel was verdwenen, werden niet alleen veel van de Thora’s geboden onmogelijk uit te voeren, maar was ook het centrum van nationaleeenheid van het Joodse volk verdwenen. Omdat het volk aan de rand van de afgrond stond, was een sterk en vastberaden leiderschap nodig. En dit is precies wat nu door Yavne zou worden gegeven.

Na de vernietiging

Het is waar dat het land niet langer in Joodse handen was. Zowel de Tempel als heel Jeruzalem lagen in puin. Maar het Jodendom was nog altijd springlevend.

Dankzij rabban Jochanan ben Zakkai bloeide het centrum van Thoraonderwijs in Yavne. Het was de plaats waar de rabbijnen systematisch alle rijke mondelinge tradities optekenden die essentieel waren voor het begrijpen en uitvoeren van de Thora-geboden. Het was ook de plaats waar de rabbijnen het openbare gebed instelden als vervanging voor de tempeldienst. En de synagoge, die voorheen een ontmoetingsplaats was voor Thorastudie, werd hier tot het centrum van het Joodse gemeenschapsleven gemaakt.

Maar het allerbelangrijkste... het was deze plaats waar ze besloten om alle tempelceremonies symbolisch over te brengen naar het gemiddelde Joodse huis. De vooruitziende blik van rabban Jochanan voorzag het Joodse volk van een sterke basis en een duidelijk omschreven pad om hen te leiden gedurende de lange ballingschap.

Deze vondst in Yavne is, als het ware, een stem uit de geschiedenis. Een stem dat nog steeds elke dag tot religieuze Joden over de hele wereld spreekt. "Er kan worden gezegd dat de fundamenten van het Jodendom zoals we dat nu kennen in Yavne zijn gelegd", aldus de IAA. En dat is precies waarom dit zo’n bijzondere ontdekking is voor iedereen die zich interesseert in Joodse geschiedenis.

Meer weten over de opgravingen bij Yavne? Bekijk de video hieronder!