Voordat ik hierop kom, wil ik eerst wat verder terug gaan in de geschiedenis. De heilige Tempel werd in 70 na Chr. door de Romeinen verwoest. Vervolgens werd Jeruzalem met de grond gelijk gemaakt, herbouwd als een Romeinse stad en omgedoopt tot Aeolia Capitolina. Vanaf die tijd werden Joden verbannen van Jeruzalem. Het Byzantijnse rijk (de in Constantinopel gebaseerde christelijke versie van het Romeinse rijk) zette dit eerdere beleid voort, en Joden werden niet toegelaten om Jeruzalem te betreden totdat de moslims de stad veroverden van de Byzantijnen in het jaar 638.

Toen de moslims het land Israël eenmaal hadden ingenomen hielden ze het tot 1917- met een korte uitzondering op de periode van de kruistochten. Het Ottomaanse Rijk hield hier het langst de macht: van 1518 tot 1917. Maar met uitzondering van de Omajjaden in de 7e eeuw, de Mamelukken in de 13e eeuw, en de Ottomaanse sultan Suleiman de Grote in de 16^e eeuw, was er geen enkele Islamitische dynastie die zelfs maar geprobeerd had om het vervallen Jeruzalem maar enigzins te herbouwen.

Vergeten geschiedenis

In de tijd van Islamitische overheersing was het leven voor de Joden in het land Israël voor het grootste gedeelte beter dan onder de christenen. In het jaar 1210, na de nederlaag van de kruisvaarders, vestigden enkele honderden West-Europese rabbijnen -bekend als de Baalee Tosafot- zich in het land Israël. Dit markeerde de opkomst van de eerste Asjkenazische gemeenschap.

Na het beroemde ‘dispuut van Barcelona’ vestigde rabbi Mosje ben Nachman (1194-1270), ook bekend als Nachmanides, of de Ramban- zich in 1263 in Jeruzalem en stichtte hij een kleine Sefardische gemeenschap op de berg Sion, die buiten de stadsmuren lag. In de 14e eeuw verhuisde deze gemeenschap binnen de muren en richtten ze de Ramban-synagoge op, die nog steeds bestaat. Toen Nachmanides naar Jeruzalem kwam, was er al een levendige Joodse gemeenschap in de stad Hebron, hoewel de moslims hen geen toegang gaven tot de Grot van de Machpela (waar de Joodse aarsvaders en moeders liggen begraven). Een verbod dat in kracht was tot in de 20e eeuw.

Meer Joden begonnen te migreren naar het land Israël na hun verdrijving uit Spanje in 1492 (de inquisitie). In de 16e eeuw migreerden grote aantallen Joden naar de noordelijke stad Tzfat, wat uiteindelijk de grootste Joodse bevolking in het land kreeg, en het centrum van de Joodse mystiek werd.

1700-1800

In 1700 verhuist rabbijn Jehoeda HaChasied (rond 1660-1700) van wat nu Duitsland is naar het land Israël, samen met honderden van zijn volgelingen. Tussen 1740-1750 vestigen duizenden Joden zich in het land Israël. Onder hen waren rabbijn Mosje Chaim Luzzatto (1707-1746) en rabbijn Chaim ben Attar (1696-1743), twee grote geleerden wiens werken Joden vandaag nog steeds bestuderen. Deze grote immigratie vergrote de Joodse aanwezigheid in het land aanzienlijk.

Rabbijn Gersjon van Kitov (1701-1761) was een zwager en leerling van de Baal Sjem Tov (stichter van de chassidische beweging) die de eerste chassidische immigrant van het Heilige Land was. Halverwege de 18e eeuw stichtte hij hier de eerste chassidische gemeenschap op. Deze gemeenschap maakte deel uit van wat de ‘Oude Jisjoev’ wordt genoemd. (Vandaag de dag, wanneer je in de Oude Stad van Jeruzalem bent, kun je het "Old Yishuv Court Museum" bezoeken en er enkele fascinerende feiten over leren.)

In 1764 leidde rabbijn Menachem Mendel van Premishlan (gestorven: 1788) de eerste georganiseerde chassidische alija, en vestigde hij zich met zijn volgelingen in Tiberias. Dit was het begin van een aantal golven van chassidische alija. In 1777 leidden rabbijn Menachem Mendel van Vitebsk (1730-1788) en rabbijn Avraham Kalisker (1741–1810) ook een groep van 300 chassidische immigranten om zich in Tiberias te vestigen.

Tekst gaat door onder de afbeelding.

Het begin van de 19e eeuw

Een andere zeer belangrijke gebeurtenis in de groei van de Joodse gemeenschap vond plaats in het begin van de 19e eeuw. Tussen 1808 en 1812 verhuisden drie groepen volgelingen van de Vilna Gaon, rabbijn Eliyahu Kramer (1720-1797), met ongeveer 500 mensen naar het land Israël. Onder hen bevonden zich enkele van de rijkste en meest geleerde orthodoxe-Joden van Litouwen. Aanvankelijk vestigden ze zich in Tzfat in Galilea, maar na verschillende rampen, waaronder een verwoestende aardbeving, vestigden ze zich in Jeruzalem.

Ook waren de leerlingen van de Chatam Sofer, rabbijn Mosje Schreiber (1762–1839) uit Hongarije zeer actief in alija. De impact van deze twee groepen was enorm. Ze stichtten verschillende nieuwe wijken (waaronder het beroemde Mea Sjearim) en richtten tal van Kollelim (leerhuizen voor getrouwde mannen) op. Hun komst deed de aanwezigheid van het Asjkenazische Jodendom in Jeruzalem nieuw leven inblazen, dat al meer dan 100 jaar voornamelijk Sefardisch was en een enorme impact had op de gebruiken en manier van leven van de Joodse gemeenschap.

(Lees meer over de verschillende stromingen in het jodendom in dit artikel)

In 1800 waren er ongeveer 5000 Joden in het land Israël. De meeste van hen woonden in Jeruzalem, Tzfat, Tiberias en Hebron. In de jaren 1860 groeide de Joodse gemeenschap van Jeruzalem zelfs groter dan de moslim- en christelijke bevolking samen, en rond 1880 woonden er ongeveer 40.000 Joden in het hele land.

Spoedig en in onze dagen

Hoewel de eerste officieel erkende alija in 1882 was hebben religieuze Joden hun verlangen naar het Heilige Land nooit verloren. De echte eerste alija -uit een liefde voor G-ds Thora- vond lang plaats voordat het idee van politiek Zionisme zelfs maar was geboren. Mogen we allemaal de ultieme verlossing van de rechtvaardige Messias meemaken en de ware inzameling van de ballingen zien. Spoedig en in onze dagen.

Lees in deel 1 van dit artikel meer over de eerste alija.